Türkiye’de 10 bin firmanın faaliyet gösterdiği ayakkabı sektöründe kapasite kullanım oranları yüzde 50’lere inerken, kapanan firma oranı ise yüzde 30’a dayandı. İç pazarda hem ithal hem çakma hem de çakma-ithal ürünlere karşı ‘savaş’ veren ayakkabıcılar, yıllık 550 milyon çift üretim kapasitesiyle dünyanın ‘altıncı büyük’ üreticisi olma gücünü kaybediyor.
Üretim hacmi ile 6 milyar dolarlık büyüklüğe sahip Türk ayakkabı sektörü, çakma ve ithal ürün baskısının yanına yüksek maliyetler de eklenince bugün sadece global pazar değil yurt içinde de rekabet gücünü yitiriyor. Yılın ilk 6 ayı ihracat verilerine bakıldığında sadece deri ayakkabıda bile değer bazında kayıp yüzde 29.6 oranında gerçekleşti. Miktar kaybı ise yüzde 26.1 oldu.
Türkiye’de yıllık 200 milyon çifte yakın ‘çakma ayakkabı’ üretildiğini dile getiren Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Vergi ve istihdam kayıplarını hesapladığımızda çakma ayakkabının Türkiye’ye yıllık maliyeti 35 milyar TL. Bu sorunla etkin mücadele edilebilirse hem sektörde haksız rekabetin önüne geçilebilir hem de 35 milyar TL’lik kaynak devlete kalır” dedi.
Yüksek maliyetler nedeniyle fiyat tutturamayan sektörün küresel pazarlarda rekabetçiliğini kaybettiğini söyleyen Berke İçten, “İhracatımız 2023’te adet olarak yüzde 21, değer bazında yüzde 3,2 gerilemişti.
Aynı koşullar devam ettiği için Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) kayıtlarına göre yılın ilk beş ayını adet olarak yüzde 19,6, değer bazında yüzde 27,2 ekside tamamladık. İthalatta ise olağanüstü bir artış var. Üç yıl önce 400 milyon dolar cari fazla veren sektör, 2023’ü 130 milyon dolar açıkla kapatmıştı. Bu yılın 5 aylık dış ticaret açığı 162 milyon dolara yükseldi. Geçen yılın aynı döneminde sektör 60 milyon dolar dış ticaret fazlası vermişti.
2023 yılının ikinci yarısında başlayan bozulma ile sektör yılın tamamında 148 milyon dolar dış ticaret açığı vermişti. Böylece sektör bu yıl ilk 5 ayda 162 amımızı da olumsuz etkiliyor” dedi. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, bu yılın ocak-mayıs döneminde 557 milyon dolar ayakkabı ihracatına karşılık ithalat ise 719 milyon dolara yükseldi. Sektör, 2028’de 2 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşabilmek için ekonomi yönetiminden ‘can suyu’ bekliyor.
